Thursday, August 19, 2010

Boros Do Tulun Cina om India

Id Malaysia ogumu tulun Cina om India. Haro Cina Hakka, Hokkien, Teochiew om nogi haro tulun do Pujanbi, Tamil om Singh (ogumu poh do tinaru do Cina om India ti nga poulaiyon nopo tokuri). Osorou ku, kogumuan diolo koilo do moboros do boros tinaru diolo sondiri.

Iti doho kokitanan nukuro tu kogumuan tulun Cina om India koilo do moboros diolo sondiri.
1. Barasan om unsubon do molohing id walai
2. Haro sikul diolo sondiri (SRJK Cina om Tamil)
3. Miboros yolo boros sondiri soira kopiruba toi id karamaian
4. Ogumu 'news' id boros do Cina om Tamil (Nanyang Sian Paw, Sin Chiew Daily, Overseas Chinese Daily News, See Hua Daily News, Malaysia Nanban, Makkal Osai, Tamil Nesan)
5. Ondos yolo do boros diolo

Pongkuro tokou dati sondiri? Aiso sikul do Dusun. Newspaper nga ingga, haro daa nga duo tolu noh 'mukasurat'. Soira haro karamaian, asanangan nogo momoguno do boros Melayu toi Inggilish.

Ondos ko Nangku Boros Tinaru Dusun?

Ondos kou nangku do koilo kou moboros do boros sondiri. Dusun, Tanggara toi Sama,ondos koh ko amu?
Intanggai dokoyou ie tulun do Cina om India id Malaysia. Kogumuan do komulakan doilo do koilo do moboros boros tinaru sondiri. Nokuro tu muri-kuri tulun Dusun do moboros do Dusun? Nung mongoi kou hilo Jipun, kogumuan tulun dau moboros do boros Jipun. Nokuro tu amu moboros iolo do Inggilish toi mongunsub do tanak diolo do moboros do Inggilish? Sebab ondos yolo do tinaru diolo om nogi boros diolo sondiri. Om okon ko id Jipun no, hilo id Italy, German, Rome om Russia nga yoti nogi. Ondos yolo do tinaru diolo.
Oh-kukuro toko yati? Ondos ko nangku di tinaru nu Dusun? "Tepuk dada, tanya selera" kad Malayu.

Osorou, haro da'a oh ka'andasan do tulun Dusun (okon ko Dusun no da'a) do boros sondiri. Poguluonon poh da boros tinaru sondiri om tudukan nogi da'a di boros do tinaru do susuai. Haro nogi tanganak di tudukan do moboros do Dusun mantad di tokoro poh nga atagak dot soira kongoi sikul tu bahasa Melayu oh ponontuduk. Nga barasan toko oh tanganak toko id walai do Dusun om amu noh atagak ie unsub diolo do moboros do Dusun.

Wednesday, August 11, 2010

Boros Dusun/Melayu nga Ogumu kawo Toi Koroitan

Piro gatang ti Mangga? Piro gatang ti Dangkol? Iti no kasaru tu-tuhot tokou. Nga, nokoilo tokou nangku do mangga iri tinuk nudi toi otopot nangku po-gu-guhot nu di dangol di (ogumu moti kawo do dangol)

Bah, mingsingilo tokou koroitan do Dusun di ogumu kawo:

a. MANGGA
1. Dunsalam
2. Bahab
3. Kambasang
4. Dumpiring
5. Pahu/Buani

b. LABU
1. Taadak
2. Korirang
3. Gorouk
4. Bagag

c. PARANG
1. Dangol (oubas do gunoon tokou)
2. Buluk
3. Gayang
4. Sarad
5. Pais
6. Gagamas
7. Pida

d. BAMBU
1. Poring (oubas gunoon tokou)
2. Tamalang
3. Tulu
4. Sumbiling

e. BENTUK
1. Abasagi
2. Obulugu
3. Odundurung

4. TALI
1. Lukug
2. Kagos
3. Sinorut

5. RASA (Lidah)
1. Opoit
2. Oomis
3. Ayami
4. Oosin
5. Onsom
6. Akalo
7. Asagot

Kada kou otingayaman do manamba toi poposunud nung amu otopot ilo ponointalang ku.

Koroitan do Malayu do pino-Dusun

Oilaan tokou do Bahasa Melayu nopo nga bahasa kebangsaan. Om minsingilo tokou boros iti soiran kongoi sikul tu iti boros no cikgu ngaie. A'ie oh sikul om kumaraja nodi, om boros kasari Melayu oh gunoon. Om haro bogia ie momoguno do bahasa 'Inggilish' nga okon oko oinsanan.
Oubas oh tulun tokou do momoguno di boros Melayu do pogontion di boros mantad do Dusun (haro oh boros Dusun nga oubas no momoguno do boros Melayu).

Bah, konou minsingilo diti koroitan do Dusun nga oubas momoguno do koroitan do Melayu.

1. Boroson Tikid Tadau
Koroitan Melayu/Boros Kinoiyonon/Boros Dusun
Penting Penting/Oponting Oponsol,Opinsi
Cerita/Sorita/Tangon,Susuyan
Kaya/Akaya/Puawang,Opuawang
Bantal/Bantal/Tulunan
Kemalangan/Eksidon/Naka'alun
Pengsan/Nopingsan/Nahadan, Ahadan
Wangi, Bau/Wongi/To'ur,Magaur
Malas/Malas,Gamalas/Gobulan
Dirasmikan/Dirasmikan, Pinarasmi/Pinoimagon
Tali/Tali/Kagos, Pangagos, Kogos
Kuat/Okuat/Awakas, Awa'ah, Agaras
Kamus/Kamus/Komoiboros
Kunci/Kuncian/Onti'ilan
Hairan/Ohoiran/Osuaiyan
Melawan/Lumawan/Sumaap, Sumuli

2. Tua-tua/Rapawon/Tindalam
Koroitan Melayu/Boros Kinoiyonon/Boros Dusun
Peria/Poria/Kunsung
Nenas/Nanas/Mintabai,Perangi
Tembikai/Sikui,Sadur/Batad
Kiuh/Ku'ui/Tindalam

Tuesday, August 10, 2010

Sompoton - Poingkuro do popouni

Asanagan toomod oku do mokinongou do tuni do Sompoton, om iri no nakagayat doho do minsingilo do popouni do Sompoton.

Haro tiso 'bengkel' miampai KBP Zon 1 Babagon om nogi PACOS TRUST (laid noti- toun2007 poh) om tinumadud oku. Om hiri no kinoilaan ku do poingkuro do popouni di Sompoton. Om osusa bogia do popou'uni di timpunoon ie tu okodou ngai tunturu om amu poh oubas di loyuk do loyou.
Ka'ie nopo ie bengkel idi nga, amu kasari oku koilo do popouni di Sompoton (molohing nogia om minsingilo nogi gia). Om tikid tuong no do mogot-logot do minsingilo kaa om obubuli nodi baino boh.

Haro iti kod do sompoton mangan ku posungao hiti blog ku, om isai-isai nopo daa ie asanangan do popouni do Sompoton obuli mintong diti 'kod' dau. Nga mositi koilo kou di loyuk do loyou di mangan dokoyu pounio kio.
(siou tu Melayu ilo 'keterangan' dau')

Boros Tokou Tulun Dusun

Yoho tulun Dusun om mingumbal kasari da'a do mimboros do boros sondiri, ie boros tinaru do DUSUN.
Muri-kuri nodi komulakan do baino do moboros do Dusun. Haro daa i moboros do Dusun mantad nga maid-laid kumuri di do moboros do Dusun, moboros nogi di'i do Melayu toi 'Inggilish'.
Nokuro mari tu muri-kuri noh tulun Dusun do moboros do boros sondiri. Molohing nangku pasala'aon idi, toi 'sesebab' noh do 'pengaruh' do media massa babaino it id Melayu toi 'Inggilish'. Toi salah do tinan sondiri dit amu moboros do Dusun.
Haro tiso web nung balajar kou no Boros Dusun - www.edusun.org. Osonong ti web ti tu haro komoi boros, tangon om sundait. Isai haro oh timpu obuli da'a do sumuang id web diti.
Oi komulakan kou ngawi, kada koikumai do moboros do boros tinaru tokou tu iri no kointutuan tokou do Tulun Dusun